โนโรไวรัส รู้จัก ป้องกัน และรับมือ

โนโรไวรัส (Norovirus) เป็นเชื้อไวรัสที่ก่อให้เกิดการติดเชื้อในระบบทางเดินอาหาร และเป็นสาเหตุสำคัญของอาการท้องร่วงเฉียบพลันในคนทุกช่วงวัย ไวรัสชนิดนี้พบได้ทั่วโลก และมักแพร่กระจายได้ง่ายในสถานที่ที่มีคนอยู่รวมกันหนาแน่น เช่น โรงเรียน สถานดูแลเด็กเล็ก โรงแรม เรือนจำ เรือสำราญ หรือสถานพยาบาล ทั้งนี้ การเรียนรู้วิธีป้องกัน การเฝ้าระวัง และการดูแลรักษาเมื่อเกิดการติดเชื้อจะช่วยลดความรุนแรง และการแพร่กระจายของโรคได้

ลักษณะของเชื้อโนโรไวรัส

โนโรไวรัสเป็นไวรัสขนาดเล็ก สามารถคงทนในสิ่งแวดล้อมได้ดี แม้อยู่ในสภาพอากาศที่เย็น หรือบนพื้นผิวสัมผัสทั่วไป ไวรัสจะเข้าสู่ร่างกายทางปาก เมื่อติดต่อผ่านการรับประทานอาหาร หรือดื่มน้ำที่ปนเปื้อน รวมถึงการสัมผัสกับพื้นผิวหรือวัตถุที่มีเชื้อแล้วเอามือแตะปากและจมูก

อาการเมื่อได้รับเชื้อ

อาการติดเชื้อโนโรไวรัสจะปรากฏภายใน 12-48 ชั่วโมงหลังรับเชื้อ โดยมีอาการหลักคือ

• ท้องร่วงฉับพลัน
• คลื่นไส้ อาเจียน
• ปวดท้อง หรือปวดท้องน้อย
• อ่อนเพลีย เหนื่อยล้า
• ในบางรายอาจมีไข้ต่ำ

ส่วนใหญ่ อาการจะคงอยู่ประมาณ 1-3 วัน และผู้ป่วยส่วนใหญ่จะฟื้นตัวได้เองโดยไม่ต้องการรักษาแบบเฉพาะเจาะจง อย่างไรก็ตาม ผู้ที่มีภูมิคุ้มกันต่ำ เช่น ผู้สูงอายุ เด็กเล็ก หรือผู้ป่วยโรคเรื้อรัง อาจมีอาการรุนแรงและควรได้รับการดูแลจากแพทย์อย่างใกล้ชิด

การแพร่กระจายของไวรัส

โนโรไวรัสสามารถแพร่กระจายได้อย่างรวดเร็วผ่านหลายช่องทาง เช่น

1. อาหารและน้ำดื่มที่ปนเปื้อน: เช่น ผักและผลไม้ที่ล้างไม่สะอาด อาหารทะเลที่ไม่ปรุงสุก
2. การสัมผัสสิ่งแวดล้อมปนเปื้อน: พื้นผิวที่ปนเปื้อน เช่น ลูกบิดประตู ราวบันได โทรศัพท์ หรืออุปกรณ์ครัวเรือน
3. การติดต่อจากคนสู่คน: จากผู้ป่วยที่อาเจียนหรือถ่ายอุจจาระแล้วการทำความสะอาดไม่ถูกสุขอนามัย เชื้อไวรัสแพร่ผ่านละอองหรือการสัมผัสโดยตรง

แนวทางการป้องกัน

1. ล้างมือบ่อย ๆ: ล้างมือด้วยสบู่และน้ำอุ่นอย่างน้อย 20 วินาที โดยเฉพาะก่อนรับประทานอาหาร หลังใช้ห้องน้ำ และหลังสัมผัสพื้นผิวสาธารณะ
2. ควบคุมคุณภาพอาหารและน้ำ: รับประทานอาหารที่ปรุงสุกสะอาด ดื่มน้ำที่ผ่านการฆ่าเชื้อ และหลีกเลี่ยงอาหารดิบหรือไม่ผ่านการปรุงสุกเพียงพอ
3. รักษาสุขอนามัยในครัวเรือน: ทำความสะอาดพื้นผิว บริเวณเตรียมอาหาร และห้องน้ำ ด้วยน้ำยาฆ่าเชื้ออย่างสม่ำเสมอ
4. แยกผู้ป่วย: หากมีผู้ป่วยในบ้าน พยายามแยกใช้ห้องน้ำ แยกอุปกรณ์รับประทานอาหาร และหลีกเลี่ยงการใกล้ชิดจนกว่าจะหายดี
5. หลีกเลี่ยงการสัมผัสสิ่งปนเปื้อน: หากต้องจัดการกับอาเจียนหรืออุจจาระ ให้สวมถุงมือและทำความสะอาดบริเวณอย่างถูกวิธี

การรักษาเมื่อติดเชื้อ

โดยทั่วไป การติดเชื้อโนโรไวรัสจะบรรเทาลงเองภายในไม่กี่วัน การรักษาส่วนมากเป็นแบบประคับประคอง เช่น

• ดื่มน้ำหรือสารละลายเกลือแร่เพื่อป้องกันการขาดน้ำ
• พักผ่อนให้เพียงพอ
• รับประทานอาหารอ่อน ๆ ย่อยง่าย

หากอาการรุนแรง เช่น ถ่ายเหลวบ่อยครั้ง มีไข้สูง ปวดท้องรุนแรง หรือมีภาวะขาดน้ำ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับคำแนะนำหรือรับการรักษาที่เหมาะสม

โนโรไวรัสเป็นเชื้อไวรัสที่ก่อให้เกิดอาการท้องร่วงและอาเจียนเฉียบพลัน สามารถแพร่กระจายได้ง่ายในสถานที่แออัด การตระหนักรู้ถึงอาการ สาเหตุการแพร่กระจาย และการป้องกัน จะช่วยลดความเสี่ยงของการติดเชื้อในตนเองและผู้อื่น การรักษาเบื้องต้นมักเป็นการดูแลตัวเองที่บ้าน แต่หากอาการไม่ทุเลาหรือมีภาวะขาดน้ำ ควรรีบพบแพทย์เพื่อความปลอดภัยและสุขภาพที่ดีในระยะยาว